Zamek w Gołuchowie

W wyprawie do Gołuchowa towarzyszyli nam tym razem znajomi Petera, Łukasz i Marita. Kiedy weszliśmy na teren parkowo-zamkowy i spojrzałam jak w oddali, pomiędzy drzewami, wystają spiczaste zamkowe wieże, od razu wiedziałam, że ten zamek spodoba mi się na pewno. Jednak zanim zaczęłam zachwycać  się zamkiem z bliska, przeszliśmy się najpierw do rezerwatu popatrzeć na żubry,  koniki polskie i daniele. Zrobiliśmy sobie od razu spacer po parku w stylu angielskim, który jest uznany za największy park dendrologiczny w Wielkopolsce. Jego założycielem był Jan Działyński. Przez park przepływa rzeczka Ciemna, która  dawniej nazywała się Trzemna.

Na samo zakończenie spaceru, poszliśmy zwiedzić zamek. Na teren zamkowy wchodzi się co pół godziny i turyści oprowadzani są po wnętrzach przez przewodnika. Była to kiedyś dawna rezydencja królewskiego rodu Leszczyńskich. Rafał Leszczyński był dziedzicem wsi w latach 1536-1592, oraz fundatorem obronnego dworu, który powstał ok. 1581r. Później Gołuchów dziedziczył jego syn Wacław. W lipcu 1853 roku Tytus Działyński, właściciel Kórnika, o którym pisałam już wcześniej, kupił Gołuchów dla swojego syna Jana. Zgodnie z wolą ojca, ale wbrew własnym uczuciom, Jan poślubił Elżbietę Czartoryską. Również Elżbieta, zwana także Izabellą, nie żywiła żadnych romantycznych uczuć w stosunku do męża. Było to formalne małżeństwo ustanowione przez rodziców. Jednak to właśnie Izabella odcisnęła znaczące piętno w historii zamku i jego obecnych zbiorach. Urodziła się w Warszawie, ale wychowała w Paryżu. Interesowała się i studiowała sztukę, malowała, uczyła się rzeźby, pobierała nauki gry na fortepianie. Kolekcjonowała zbiory artystyczne, które przechowywała w Hôtelu Lambert – siedzibie rodu Czartoryskich. Swoją pasję kontynuowała dalej na zamku w Gołuchowie. Otworzyła w nim „muzeum wnętrza” według własnego pomysłu. Zaczęła zbierać dzieła sztuki, aby komnaty sprawiały wrażenie zamieszkałych. Jej bogate zbiory  były również uzupełniane kolekcją waz greckich, którą zapoczątkował jej mąż. Gołuchowskie muzeum stało się sławne w Europie,  dzięki bogatym zbiorom o światowej randze jak również dlatego, że były publikowane głównie w j. francuskim. Izabella pragnęła, aby muzeum było dostępne dla wszystkich. Zwiedzali je przedstawiciele elity, jak również rzemieślnicy, gospodarze wiejscy, studenci czy dzieci. No, a teraz muzeum zwiedzaliśmy my.

Kiedy już obejrzeliśmy zamkowe wnętrza, zaczęłam się zachwycać dziedzińcem i krużgankami, które mogłam spokojnie obejrzeć, bo większość turystów zaczęła powoli wychodzić. Pan z ochrony akurat polewał taras zamkowy i zaproponował nam darmowy prysznic w tym upale. Propozycja była kusząca, że Peter troszkę nawet skorzystał. Ja, na szczęście dla naszego sprzętu fotograficznego, pozostałam sucha. W sumie opuściliśmy zamek ostatni,  tak mi się tu  podobało, że chętnie zostałabym dłużej, jednak przed nami było na deser jeszcze jedno miejsce do zobaczenia.

Czytaj więcej »

Wielkopolski Park Etnograficzny i Ostrów Lednicki

Następnego dnia zmieniliśmy trochę kierunek i drogą numer 5 wyjechaliśmy z Poznania w kierunku Gniezna zobaczyć Park Etnograficzny i Ostrów Lednicki. Samo Gniezno odwiedziliśmy rok temu. Jednak zanim dojechaliśmy do Parku, zjechaliśmy z trasy w Uzarzewie zobaczyć Muzeum Środowiska Przyrodniczego i Łowiectwa Wielkopolskiego. W sumie taka tematyka mnie w ogóle nie interesuje, dlatego nawet nie będę zamieszczać zdjęć wypchanych zwierzątek i poroży wiszących wszędzie na ścianach. Zatrzymaliśmy się tam ze względu na neorenesansowy pałac, który chciałam zobaczyć, a w którym mieści się obecnie muzeum. Zgromadzono tutaj broń, akcesoria i trofea łowieckie. Z Uzarzewa wyruszyliśmy do Dziekanowic, gdzie w malowniczym krajobrazie, nad samym Jeziorem Lednickim, znajduje się Wielkopolski Park Etnograficzny. Zgromadzono tutaj kilkadziesiąt obiektów przeniesionych z całej Wielkopolski. 

Skansen został podzielony na trzy części. W pierwszej z nich znajdują się zabudowania charakterystyczne dla XIX-wiecznej wsi. Są tu zagrody z przeważnie drewnianymi chałupami. W centrum wsi stoi drewniany kościół z Wartkowic zbudowany w 1709 roku. Za wsią postawiono trzy wiatraki, oraz młyn wodny. Druga część skansenu to podwórze folwarczne, gdzie stoją stodoły, spichlerz i owczarnia. Trzecia część, moja ulubiona, to zespół dworski. Znajduje się tutaj barokowy dwór z drewna i gliny, otynkowany, z tradycyjnym łamanym dachem gontowym, otoczony ozdobnym barokowym ogrodem. Wnętrze jest charakterystyczne dla ziemiaństwa okresu dwudziestolecia międzywojennego. Po dwóch stronach dworu stoją kopie XVIII-wiecznych oficyn z Łomnicy. Naprzeciwko dworu stoi kaplica z Otłoczyna z 1763 r. z barokowym ołtarzem i zaaranżowanym wokół cmentarzem, który stoi na miejscu starego cmentarza sprzed 2,5 tyś. lat.    Zwiedzanie skansenu nie było łatwe, bo upał dawał nam się trochę we znaki. Na szczęście nie było aż tak gorąco jak to było kilka dni wcześniej, jednak powierzchnia skansenu jest dosyć duża i trzeba poświęcić ok. dwóch godzin, żeby to wszystko przejść. Oczywiście lody stały się moją formą schładzania organizmu od wewnątrz.

Kiedy już zwiedziliśmy skansen, wsiedliśmy w samochód i przejechaliśmy kawałek samochodem, żeby przeprawić się promem na wyspę Ostrów Lednicki. Ten niepozorny, mały skrawek lądu położony na środku Jeziora Lednickiego posiada bogatą historię dotyczącą początków państwa polskiego. Znajdują się tu jedne z najlepiej zachowanych zabytków wczesnopiastowskich z X w.: pałac księżycowy połączony z kaplicą, oraz kościół z prezbiterium. Na dnie jeziora znaleziono pozostałości dwóch mostów, które łączyły wyspę z lądem. Z wody wyciągnięto również ok. 300 sztuk uzbrojenia. Spacerkiem obeszliśmy wyspę, wyobrażając sobie jak kiedyś przebywał tutaj Mieszko I, a później Bolesław Chrobry. Wyrobiliśmy się w pół godziny, żeby zdążyć na kurs powrotny.

Na zakończenie naszej wyprawy szlakiem Piastów, zajechaliśmy jeszcze do Muzeum Pierwszych Piastów, gdzie zgromadzono znalezione na wyspie zabytki. Niestety, jest zakaz robienia zdjęć w muzeum. Zanim popłynie się na wyspę, można najpierw udać się do muzeum. Na piętrze wyświetlany jest film o Ostrowie Lednickim, który warto zobaczyć zanim zacznie się oglądać zgromadzone eksponaty. Jest to krótka historia o wyspie za czasów Mieszka I, a także wydobytych z dna jeziora znaleziskach. My oczywiście zrobiliśmy wszystko na odwrót, ale i tak wyszło dobrze.

Czytaj więcej »

Winna Góra, Miłosław i Giecz

To już drugi raz kiedy przyjeżdżam do Poznania w środku lata i razem z Peterem zwiedzamy Wielkopolskę w poszukiwaniu starych pałacyków, zamków i dworków. Podczas tegorocznego spotkania, w ciągu czterech dni, zjechaliśmy ok. 900 kilometrów i odwiedziliśmy wiele ciekawych miejsc, o których postaram się parę słów napisać.

Pierwszego dnia wyruszyliśmy do Winnej Góry. Mieści się tam pałacyk,w którym kiedyś mieszkał generał Jan Henryk Dąbrowski – twórca Legionów Polskich we Włoszech, uczestnik insurekcji kościuszkowskiej, naczelny dowódca wojsk polskich w 1813 r. Początkowo Winna Góra wraz z pałacem wybudowanym w latach 1760-1770 należała do biskupów poznańskich, którzy rezydowali tutaj do 1796 roku. W 1807 roku Napoleon nadał Winną Górę i okoliczne folwarki generałowi Dąbrowskiemu, który spędził tu ostatnie lata swojego życia (zm. 6. 06. 1818 r.) Po jego śmierci majątek odziedziczył syn Bronisław Dąbrowski, a następnie potomkowie jego córki Bogusławy Mańkowskiej z domu Dąbrowskiej.  W 1910 roku hr. Henryk Mańkowskich zdecydował się na rozbiórkę pałacu i postawienie nowego w stylu neoklasycznym, który przetrwał do czasów obecnych. W rękach rodziny Mańkowskich majątek pozostawał oczywiście do 1939 roku, a obecnie pałac jest własnością poznańskiego Instytutu Ochrony Roślin.

Samo muzeum poświęcone generałowi zajmuje tylko dwa pokoje na pierwszym piętrze pałacu. Pani, która nas oprowadzała, opowiedziała nam pokrótce o znajdujących się tam eksponatach, nawet nie wyciągaliśmy aparatu, żeby nie robić zamieszania, zresztą w większości były to obrazy, a nie wszędzie pozwalają robić zdjęcia. Reszta pałacu jest wydzierżawiona osobie prywatnej. Przeszliśmy się jeszcze po parku. Odwiedziliśmy wielką sarnią rodzinę, która miała wygrodzony swój teren od strony ogrodowej.

Pałac Mielżyńskich w Miłosławiu

Z Winnej Góry udaliśmy do Miłosławia oddalonego ok. 5 kilometrów. Znajduje się tutaj kolejny pałac, który kiedyś należał do rodziny Mielżyńskich. Na początku była tu murowana, parterowa willa zwana altaną lub kasynem, w której mieściły się pokoje gościnne. Wybudował ją Józef Mielżyński, pierwszy właściciel, w roku 1830.  Później, w latach 1843-1870 Seweryn Mielżyński zaczął rozbudowywać willę. W 1882 roku w pałacu otwarto muzeum z galerią obrazów gromadzonych przez rodzinę Mielżyńskich, która potem została przekazana Poznańskiemu Towarzystwu Przyjaciół Nauki  ( teraz Muzeum Narodowe w Poznaniu). Kolejną przebudowę pałac zaliczył jeszcze w latach 1895-1899, za sprawą kolejnego właściciela, którym był Józef Kościelski. W 1945 hitlerowcy spalili pałac, dopiero w latach 60-tych odbudowano budynek odtwarzając jego zewnętrzny wygląd. Obecnie jest tu gimnazjum.

Z Miłosławia wyruszyliśmy w ostatnie miejsce naszej wycieczki, mianowicie do Giecza, w którym był ważny gród wczesnopiastowski. W latach 60-tych IX wieku wzniesiono tutaj niewielki gródek-twierdzę, który w pierwszej połowie X wieku został umocniony i powiększony. Niektórzy twierdzą, że właśnie tu była kolebka rodu Piastów. Obecnie znajduje się tutaj rezerwat archeologiczny. Wewnątrz rezerwatu można zobaczyć fundamenty niedokończonego pałacu księżycowego palatium, a także drewniany barokowy kościół Św. Jana wybudowany na ruinach wczesnopiastowskiego kościoła grodowego. Zanim zaczęliśmy spacerować po grodzie, obejrzeliśmy sobie muzeum, w którym zgromadzono wykopane tu zabytki. Pani w kasie dała nam również questa, czyli zagadkę do rozwiązania. Przypominało to zabawę w podchody. Rymowany tekst, opowiadający historię grodu, zawierał wskazówki i pytania, na które trzeba było odpowiedzieć. Celem było odnalezienie pieczęci, ukrytej gdzieś na terenie rezerwatu. Dzięki tej zabawie obejrzeliśmy sobie cały gród i poznaliśmy trochę faktów historycznych. Zabawa nas tak wciągnęła, że zapomnieliśmy o zdjęciach. Oczywiście pieczęć zdobyta. Na sam koniec zobaczyliśmy jeszcze rekonstrukcję osady Piastów.

Czytaj więcej »

Spacerem po Bornem: szlakiem historii cz.II

Na koniec zostawiłam moją ulubioną ruinę w Bornem. Było to kiedyś kasyno oficerskie zbudowane przez Niemców w latach 1935-1936. Prowadzona była tutaj również restauracja dla oficerów Wehrmachtu.  W budynku odbywały się także wykłady i szkolenia dla oficerów, głównie artylerii i wojsk pancernych. Za czasów radzieckich w budynku mieścił się Dom Kultury dla oficerów i ich rodzin, w którym znajdowały się: sala taneczna, sala kinowa, szkoła muzyczna, biblioteka, sala balowa i restauracja. Obiekt posiadał też salę koncertową na tysiąc osób.

Razem z siostrą wybrałyśmy się na spacer wzdłuż jeziora Pile odwiedzić „okrąglaka”. Zawsze tak nazywałam ten budynek, ze względu na jego kształt. Przez moment zastanawiałam się, czy tam trafię, bo nie byłam już w tej okolicy ponad trzy lata, ale budynek położony jest nad samym jeziorem, więc kiedy zobaczyłam mocno zarośnięte schody prowadzące do jego tylnej części, wiedziałam, że to już tu. Kiedyś budynek był widoczny z samego brzegu jeziora, ale teraz całe zejście było gęsto porośnięte choinkami i chwastami. Zaczęłyśmy więc wchodzić na górę i ku mojemu wielkiemu zdziwieniu, ujrzałam…  niebo i wielką wypaloną dziurę!Tylko przednia ściana jakimś cudem się ostała. Okazało się, że zimą 2010 roku był tutaj pożar i spłonęła największa część budynku. Przeszłyśmy go zobaczyć od strony frontowej. Ponieważ "okrąglak" w ogóle nie jest zabezpieczony ani zamknięty, weszłyśmy do środka zrobić kilka zdjęć zanim ta ruina w ogóle zniknie z powierzchni Bornego. 

W środku wszystko było wymazane sprayem. Lokalna młodzież chyba upodobała sobie „okrąglaka” z którego  uczyniła  „betonowe płótno” na swoje gryzmoły.  Trochę bałam się tam wchodzić, żeby nam coś na głowę nie spadło, więc zrobiłyśmy tylko kilka zdjęć i uciekłyśmy jak najszybciej na zewnątrz. Mimo, że to jest obecnie własność prywatna, to nie wróże jej długiego żywota. Lokalizacja jest bardzo atrakcyjna, więc może kiedyś stanie tutaj jakiś kolejny pensjonat, albo dom prywatny.

Borne Sulinowo - Dom Oficera from Jo Stockton on Vimeo.

Czytaj więcej »

Spacerem po Bornem: szlakiem historii cz.I

Dom Żołnierza

Podczas mojego ostatniego pobytu w Bornem, postanowiłam zrobić sobie małą wycieczkę szlakiem historii i sfotografować niektóre budynki, które kiedyś miały jakieś historyczne znaczenie. Niekiedy są to ruiny, które z roku na rok niszczeją jeszcze bardziej i nigdy nie wiem co zastanę w następnym roku.

Przy alei Niepodległości, znajduję się ruina dawnego Domu Żołnierza. Budynek powstał w latach 1936 – 1938 i za czasów niemieckich pełnił funkcje dydaktyczno-szkoleniowe. Znajdowało się tutaj kino i wystawiano czasami spektakle teatralne. Za czasów radzieckich działał tutaj klub żołnierski, w którym prowadzono zajęcia kulturalno-oświatowe. Kino i teatr funkcjonowały nadal. Przy budynku znajdował się pomnik Włodzimierza Lenina, przed którym w dniu świat państwowych odbywały się oficjalne uroczystości.

Willa gen. Guderiana

Ruina na zdjęciu powyżej, była ponoć kiedyś jednym z najładniejszych budynków na terenach dawnego poligonu Gross Born. Była to reprezentacyjna willa dla odwiedzających garnizon gości i wysoką rangą oficerów, zbudowana przez Niemców w latach 30-tych. W budynku mieszkał gen. Heinz Guderian, gen von Blaskowitz, oraz inny głównodowodzący wojskami III  Rzeszy. Za czasów radzieckich willę zaadaptowano na mieszkania dla oficerów radzieckiej jednostki wojskowej. Od 1990 na skutek pożaru budynek popada w coraz większą ruinę i przechodząc obok w poszukiwaniu tej pięknej willi, minęłam tą ruinę nawet się nie oglądając. Jak sobie uzmysłowiłam, że to właśnie to czego szukam, musiałam specjalnie zawrócić, żeby zrobić zdjęcie.

Ratusz

Obecny budynek Urzędu miejskiego został zbudowany w latach 30-tych XX wieku. Do roku 1945 była to siedziba dowództwa garnizonu Gross Born. Po wojnie był to najważniejszy budynek w mieście, siedziba sztabu garnizonu wojsk radzieckich stacjonującej w Bornem 6 Witebsko-Nowogrodzkiej Gwardyjskiej Dywizji Zmechanizowanej Północnej Grupy Wojsk. Od 8 marca 1997 roku siedziba Urzędu Miejskiego W Bornem Sulinowie. 

Kantyna Oficerska

Budynek powyżej był przeznaczony wyłącznie dla oficerów niemieckich, a później radzieckich pełniących służbę w pobliskich budynkach administracji wojskowej. Za czasów radzieckich była tutaj  stołówka dla wyższych rangą oficerów i delegacji wojskowych. Kiedy przyjechałam pierwszy raz do Bornego mieścił się tutaj jedyny sklep samoobsługowy w mieście. Nazywał się Zodiak i istniał przez wiele lat. Teraz jest tutaj restauracja z jednej strony i sklep spożywczy Sasza z drugiej strony budynku. Obecnie w Bornem są już ze trzy sklepy samoobsługowe, w tym oczywiście  Biedronka.

Areszt Wojskowy

Budynek aresztu powstał w latach 1935-1937 i zaliczał się do kompleksu budynków administracji wojskowej garnizonu Gross Born. Za czasów panowania armi radzieckiej budynek pełnił tą samą funkcję. Do aresztu trafiali żołnierze garnizonu karani za naruszenie dyscypliny wojskowej i inne przewinienia. Odkąd pamiętam ten budynek jak stał tak stoi, cały czas niezmieniony. 

Willa Dubynina

W latach 1935-1944 w willi mieszkał dowódca garnizonu gen. Wilhelm Thofern. W latach 1945 -1992 był tutaj hotel dla wyższych oficerów wojsk radzieckich. W ostatniej fazie pobytu jednostek Armii Czerwonej w Polsce okresowa siedziba gen. Dubynina – dowódcy Północnej Grupy Wojsk. Obecnie jest to własność prywatna. Budynek mieści się nad samym jeziorem w sąsiedztwie pensjonatu Marina.  

Budynek wybudowany w 1936 roku. Pierwotnie służył jako kantyna dla żołnierzy Wehrmachtu. W okresie powojennym wykorzystywany jako Izba Pamięci, oraz do celów kulturalnych i propagandowych. W obiekcie znajdowały się pamiątki z okresu II wojny światowej.

Czytaj więcej »